Izjava povodom postupka rehabilitacije Draže Mihailovića

Prenosimo izjavu Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji, supotpisanu od strane brojnih organizacija civilnog društva iz Srbije, povodom postupka rehabilitacije četničkog vođe u Drugom svjetskom ratu Draže Mihailovića.

Saučesnici zločina

Beograd, 19. mart 2012: Predstavnici civilnog društva protestuju zbog grubog manipulisanja javnošću povodom postupka rehabilitacije Dragoslava Draže Mihailovića, vođe četničkog pokreta tokom Drugog svetskog rata. Reč je o osuđenom ratnom zločincu za zločine protiv čovečnosti počinjene nad Bošnjacima, Hrvatima, ali i nad srpskim narodom.

Pokušaj njegove rehabilitacije poništava antifašističku borbu srpskog i svih drugih jugoslovesnkih naroda. Bili smo jedan od najautentičnijih i najznačajnih narodnooslobodilačkih pokreta i zbog toga poštovani član antihitlerovske koalicije. Poslednjih decenija u Srbiji je, međutim, došlo do revizije i falsifikovanja istorije i marginalizacije partizanskog pokreta čime su se Srbija i srpski narod samoisključili iz fronta evropskih antifašističkih snaga.

U tom smilsu donet je Zakon o izjednačavanju partizana i četnika, a potom i Zakon o rehabilitaciji kojima je pokrenut proces rehabilitacije ličnosti koje su bile na strani kolaboracije sa fašističkom Nemačkom (knez Pavle, Dragiša Cvetković). Na tim osnovama sada se vodi i postupak za rehabilitaciju četničkog vođe i zato skrećemo pažnju državnom rukovodstvu i pravosudnim organima na ključne činjenice:

Prema nepobitnim istorijskim činjenicama i elementarnim pravnim principima pravosudni i ostali državni organi moraju da se ophode sa dužnom pažnjom i zbog sopstvenog stručnog i moralnog autoriteta, a prvenstveno zbog ugleda države.

Sud nije nadležan za uspostavljanje neke nove prošlosti, niti sme da nipodaštava nepobitne činjenice o kojima svedoče brojni dokumenti, ne samo u domaćim nego i u najpoznatijim stranim arhivima.

Neosnovano je da se, pre ocene Ustavnog suda vodi postupak na osnovu zakona za koje je od Ustavnog suda zatraženo da preispita njihovu utemeljenost s obzirom da su nesaglasni sa više elementarnih pravnih principa.

Dragoslav Draža Mihajlović je potpisao instrukciju o istrebljenju muslimanskog življa u Pljevaljskom, Fočanskom i Čajničkom srezu. Izveštaj njegovog potčinjenog Pavla Đurišića svedoči o »potpunom uništenju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti». Nesumnjiva je njegova komandna odgovornost i za masovne zločine nad pripadnicima srpskog naroda, pri čemu su masakri u Vraniću, Drugovcu, Kopljarima samo najdrastičniji primeri masovne upotrebe kame širom Srbije.

Dobro je poznato na kojoj su se strani četnici borili 1943, na Neretvi i Sutjesci, 1944, na Kopaniku, kao i to da je u jesen 1944, Draža odbio da prihvati naređenje kralja Petra II i nastavio da se, zajedno sa ustašama i ostalim kvislinzima, do kraja rata bori na strani nemačkog okupatora i podstiče terorističke akcije u tek oslobođenoj državi. Mnogi četnici stupili su tada u redove Narodnooslobodilačke vojske čime je faktički došlo do rehabilitacije svih koji nisu činili ratne zločine.

Sve to dovoljno je da se svaki pokušaj rehabilitacije Mihajlovića kvalifikuje kao duboko nehuman i nemoralan čin.

Antifašizam je temelj na kome počiva moderna Evropa. Zato je Srbija obavezna da neguje antifašističke vrednosti. To je i osnova za dobrosusedske odnose i doprinos stabilnosti u regionu.

Otuda mi odgovorno tvrdimo da će rehabilitacija Dragoslava Draže Mihailovića i njegovih četnika dodatno osnažiti nepoverenje koje je sa susedima, zbog nedavnih ratova vođenih sa istim ideološkim predznakom na veoma niskom nivou. Istovremeno rehabilitacija Mihajlovića povredila i brojne četničke žrtve srpskog naroda. Oni koji donose odluke treba da budu svesni i toga da rehabilitovanjem zločina koji ne zastarevaju po međunarodnom pravu – postaju saučesnici u tim zločinima.

Savez antifašista Srbije

Helsinški odbor za ljudska prava Srbije

Komitet pravnika za ljudska prava

Gradjanske inicijative

Centar za praktičnu politiku

Žene u crnom

Predsednik koordinacionog odbora IV Vojvodjanske konvencije, Živojin Berisavljević

Centar za kulturnu dekontaminaciju

Grupa “Spomenik”

BKV Fond

Centar za evro-atlantske studije

Nezavisno društvo novinara Vojvodine